Madencilik sektörü yeni yönetmelik ile ülkenin yer altı zenginliklerinin yeterince ekonomiye kazandırılamayacağı konusunda tepkilerine devam ediyor. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren geçici maddeleri ve yürürlük tarihleri ile birlikte toplam 32 maddeden oluşan “Orman Kanunu’nun 16. Maddesinin Uygulanması Hakkında Yönetmelik” için Çanakkale Madenciler Derneği’nden 12 farklı eleştiri geldi.
Çanakkale Madenciler Derneği Yönetim Kurulu, yeni yönetmeliğin Maden Kanunu ile çeliştiğini, Orman Kanunu’nun 16’ncı maddesinde herhangi bir kısıtlama yokken, yönetmelik ile sektör için kısıtlamalar getirildiğini söyledi.
Sanayi, enerji, tarım, inşaat başta olmak üzere birçok sektörün temel girdisini oluşturan ve ülkelerin kalkınmasında itici güç olan madencilik sektörü, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Orman Kanunu’nun 16. Maddesinin Uygulanması Hakkında Yönetmelik” nedeniyle zor duruma düşebilir. Geçici maddeleri ve yürürlük tarihleri ile birlikte toplam 32 maddeden oluşan yeni yönetmelik ile ilgili basın açıklaması yapan Çanakkale Madenciler Derneği, 12 farklı eleştiri sıraladı.
‘‘Maden Kanunu’nu Yok Sayıyor’’
Yeni yönetmelikte Maden Kanunu ile çelişkili maddelerin bulunduğunu ifade eden Çanakkale Madenciler Derneği Yönetim Kurulu, “Bu yönetmelik ile ne Maden Kanunu ne de Orman Kanunu’nda yer almaya kısıtlamalar getiriliyor. Maden Kanunu’nun 7’nci maddesinde madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak her türlü kısıtlamanın ancak kanunla getirilebileceğine dair net bir hüküm var. Aynı zamanda Orman Kanunu’nun 16’ncı maddesinde de madencilik faaliyetlerinin kısıtlanmasına dair herhangi bir düzenleme bulunmuyor. Fakat bu maddenin uygulanmasına dair yeni yönetmeliğin 29. maddesinin 5. Fıkrasının c bendinde yer alan ‘I ve II (a) Grubu madencilik faaliyetleri için meşcere tipi kapalılığı 2 ve daha yukarı olan verimli orman alanlarında izin verilmemesi’ şeklinde Maden Kanunu’na muhalefet eden kısıtlama bulunuyor. Yine aynı madde ve fıkranın ç bendinde de ‘II (b) ve II (c) Grubu madencilik faaliyetleri için meşcere tipi kapalılığı 3 olan verimli orman alanlarında izin verilmemesi’ şeklinde Maden Kanunu’nun hükümlerini yok sayan bir kısıtlama ile karşılaşıyoruz” dedi.
‘‘Yönetmeliğin tekrar düzenlenmesi büyük önem taşıyor’’
Yönetmelik ile I ve II (a), II (b), II (c) grubunda açık işletme ile yapılacak madencilik faaliyetlerinin 10 hektar ile sınırlandırıldığına dikkat çeken dernek yönetimi, bu alanlar rehabilite edilmeden yeni izin verilmemesinin maden üretimini kısıtlayacağına vurgu yaptı. Aynı şekilde 3. ve 4. gruptaki madenler için de 150 hektara kadar izin verilme için düzenlemenin olduğunu anlatan Tülek, şöyle devam etti: “Birçok maddede madencilik sektörünün önünü kesecek düzenleme getiriliyor. Madenlerin açık işletme ile çıkarılmasının zorunlu olduğu haller için ‘Değerlendirme Komisyonu’ kurulması, yeraltı kaynaklarının değerlendirilmesinde yerindelik ilkesini zedeleyebilecek. Yönetmelik ile yenilenebilir enerji üretiminin de kısıtlanması öngörülüyor. Ülkemiz stratejik olarak yenilenebilir enerji kaynaklarını artırma politikası izlerken bu kısıtlama kabul edilebilir değil. İşin doğası gereği dinamik bir süreç olan madencilikte, alan içerisinde yapılacak değişikliklerde bu yönetmelik ile anında izinlerin iptali mümkün hale getiriliyor. Ayrıca yönetmelik daha önce Danıştay nezdinde açılan dava sonucu iptal edilen 2014/1 sayılı Ekosistem Genelgesi ile de paralellik gösteren maddeler taşıyor. Birçok maddesi ile gerek mevcut kanunlara aykırı gerekse iptal edilmiş genelgelerin izini taşıyan bu yönetmeliğin de tekrar düzenlenmesi sektör açısından büyük önem taşımaktadır.”
Çanakkale Madenciler Derneği’nin yeni yönetmeliği dair eleştirileri
Maden Kanunu ile çelişkili konular
- Maden Kanunu’nda alınmış izinlerin temdit dahil ruhsat hukuku yürüdüğü sürece geçerli olduğunun belirtilmesine rağmen orman temditlerinin Tarım ve Orman Bakanlığının uygun bulması şartına bağlanması
- I, II (a), II (b) ve II (c) Grubu açık işletme ile yapılan madencilik faaliyetlerine; otoyol, bölünmüş yol, il veya ilçe yerleşim alanlarının ön görünümündeki 3 kilometre mesafede kalan orman alanlarında, il ve ilçe yerleşim yerlerine en az 500 metre mesafede kalan orman alanlarında, deniz sahili ön görünümünde olup kıyı kenar çizgisinden 5 kilometre mesafede kalan orman alanlarında izin verilmemesi
- I ve II (a) Grubu madencilik faaliyetleri için meşcere tipi kapalılığı 2 ve daha yukarı olan verimli orman alanlarında izin verilmemesi
- II (b) ve II (c) Grubu madencilik faaliyetleri için meşcere tipi kapalılığı 3 olan verimli orman alanlarında izin verilmemesi
- I, II (a), II (b) ve II(c) Grubunda açık işletme ile yapılan madencilik faaliyetlerine bir ruhsat sahası içerisinde mevcut izinler ve talep edilen rehabilitasyona konu madencilik faaliyetlerinin 10 hektarı geçmesi durumunda, izinli sahaların rehabilite edilerek geri teslim edilmesinden sonra teslim edilen saha kadar aynı şartlarda izin verilmesi
- Açık işletme ile yapılan III. ve IV. Grup madencilik faaliyetlerine; il ve ilçe yerleşim yerlerine en az 500 metre mesafede kalan yerler ile il ve ilçe yerleşim yeri ön görünümündeki 2 kilometre mesafedeki alanlarda, deniz sahili ön görünümünde olup kıyı kenar çizgisinden 5 kilometre mesafede kalan orman alanlarında izin verilmemesi
- Açık işletme ile yapılan III. ve IV. Grup madencilik faaliyetleri kamu kurum ve kuruluşları hariç bir ruhsat sahası içerisinde mevcut izinler ve talep edilen rehabilitasyona konu madencilik faaliyetlerinin 150 hektarı geçmesi durumunda, izinli sahaların rehabilite edilerek geri teslim edilmesinden sonra teslim edilen saha kadar aynı şartlarda izin verilmesi
Bürokrasi ve yetki karmaşası yaratan konular
- Yönetmelikte yer alan verimli orman alanları tanımının orman alanlarında yapılan/yapılacak madencilik faaliyetlerinin Orman İdaresinin takdiri ile yapılabilecek olması (3. Madde/1.fıkra-öö bendi)
Verimli orman alanları: Amenajman planlarında veya aktüelinde, 1 kapalı orman alanları (tepe kapalılığı %11-40 arası), 2 kapalı orman alanları (tepe kapalılığı %41-70 arası), 3 kapalı orman alanları (tepe kapalılığı %71 ve üzeri), gençleştirme alanları, ağaçlandırma alanları ile bal ormanlarını)
- Orman izni talep edilen alan ile ilgili olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü görüşü dışında alınması gerektiği heyetçe tespit edilen yerlerden görüş getirilmesinin istenmesi(4.madde/4.fıkra)
- Meşcere tipi kapalılığı 3 olan ormanlarda, III. ve IV. Grup madenlerin yeraltı işletme yöntemiyle işletilmesinin teknik, ekonomik ve topoğrafik şartlar nedeniyle mümkün olmaması halinde açık işletme talepleri Değerlendirme Komisyonunca değerlendirilmesi (29.madde/9.fıkra)
